Een aantal weken geleden heeft ds C. van den Berg korte stukjes geschreven over alle onderdelen van de Orde van Dienst voor de zondagsbrief. De stukjes zijn nu ook integraal overgenomen op de website. Dit eerste artikel gaat over de groet als onderdeel van de liturgie.

In onze tijd is groeten vaak iets oppervlakkigs en nietszeggends. De groet in de kerkdienst is juist zeer diep en alleszeggend. Het is namelijk de groet van de drie-enige God zelf. Door de mond van de voorganger worden we door de Here God zelf gegroet!

Groeten is in de Bijbel een geladen gebeuren. Wie in de tijd van de Bijbel iemand groette, verbond zich aan hem. Dat betekende dat men zich aan hem of haar verplichtte. Groeten is een teken van gemeenschap, plastisch gezegd: je zit vast aan de naaste die je groet.

In de groet aan het begin van de kerkdienst wordt uitgesproken dat onze God, die onze hulp is (denk aan het voorafgaande Votum/Onze hulp), die trouw blijft, die niet loslaat wat Hij begonn
en is, dat Hij zich aan ons verplicht en ons genade en vrede toezegt. Dat laatste vind ik al zo geweldig. In de groet spreekt, zoals gezegd, God zelf. Eigenlijk voor het eerst heel helder in de kerkdienst. En wat is het eerste dat God van zich laat horen aan ons? Niet dat Hij ons ter verantwoording roept, niet dat Hij ons allereerst van alles verwijt. Nee, het eerste dat uit zijn mond klinkt, is ‘genade zij u en vrede’. Dat is al zo’n Evangelie, zo’n goede boodschap!

Die groet in de kerkdienst is een zekere belofte van God in de diepe Bijbelse zin van het woord. De betekenis van de groet ligt dicht bij de zegen. In het Hebreeuws wordt voor groeten en zegenen hetzelfde woord gebruikt.

Nog iets over de vorm: zelf hef ik mijn rechterhand op bij de groet. Aan het eind van de dienst bij de zegen gebruik ik beide handen. Zo is het onderscheid tussen beide ook te zien.

Ogen dicht bij de groet?

Als kind deed ik altijd mijn ogen dicht bij de groet; dat deden mijn vader en moeder immers ook. Totdat ik een predikant hoorde uitleggen dat je je ogen mag openhouden, dat doe je toch ook als iemand je groet! De woorden van de groet worden immers onderstreept met de taal van het lichaam, het gebaar van de groet. Dan is het ook de bedoeling dat je die woorden en het gebaar met open ogen hoort en ziet! Gebaren worden immers gemaakt om gezien te worden. Het maakt de groet nog bewuster. Zo is deze ook bedoeld!

Wees gegroet!