welkom en mededelingen door jeugdouderling Tom de Groot 

stil gebed

votum en groet

aanvangstekst    ‘Geniet van het leven! Geniet van het brood dat je eet en van de wijn die je drinkt. Dat is wat God graag ziet. Draag altijd mooie kleren. En zorg ervoor dat je lekker ruikt. Geniet van het leven met de vrouw van wie je houdt. Je leven is zo voorbij. Geniet daarom van elke dag die God je geeft.’ (Prediker 9:7-9a)

het combo zingt en speelt          Welcome Table 

gebed

filmpje van gemeenteleden   Waar geniet jij van?

combo zingt en speelt     Tienduizend redenen

schriftlezing                        Prediker 11:7-12:2 (uit de Bijbel in Gewone Taal) door Stephanie de Wit

combo zingt en speelt     Ik wens jou

preek

Gemeente van Jezus Christus, beste jongeren,

Op de drempel van het leven
Staar ik naar de horizon
Voel me plompverloren en verlegen
Dat ik sterk ben en gezond
Want jij bent ziek en ik begrijp het niet
Ik zou willen dat je hier blijven kon

Het is het 1^e couplet uit het liedje Leef met volle teugen van Elbert Smelt en Kinga Ban. Elbert zingt dat eerste couplet tegen Kinga. Zij is dus ziek. Doodziek. In de clip zie je haar in een scootmobiel zitten. Haar gezicht is opgezwollen door de zware behandelingen die ze heeft ondergaan. Maar nu is ze uitbehandeld. Ze weet dat ze binnenkort zal sterven. Dit werd ook één van haar allerlaatste liedjes. Maar haar ogen stralen en die stem is nog altijd even mooi als zij zingt:

Ben niet bang, alleen soms even
Maar dan zing ik mij er dwars doorheen
Voel me broos en moegestreden
Verlangend naar de overkant, alleen
Ik houd me vast aan alles wat zo mooi is
En ik tel ze, de kostbare momenten

En dan zingen ze samen het refrein:

Leef met volle teugen
Durf te leven met de dag
Glimlach elke morgen
Er is iets moois dat op je wacht

Toen ik dit liet zien op catechisatie was het daarna stil. Iedereen was onder de indruk. Want hoe kun je dit? Zó zingen over ‘met volle teugen leven? Als je zo ziek bent? Als de dood je zo op de hielen zit?

Het doet denken aan Prediker. Hij heeft het in zijn boekje – dik is het niet – ook veel over de moeilijke dingen van het leven: de zorgen, het zwoegen, het verdriet en vooral ook de dood. Want die komt voor iedereen, vroeg of laat. Niemand ontkomt aan de dood, of je nu premier bent of putjesschepper. De dood is de grote gelijkmaker. Heel democratisch eigenlijk: iedereen krijgt ermee te maken.
Maar Prediker zegt er ook telkens wat bij. Dat je niet moet vergeten om in de tijd dat je hier bent te genieten. Ook in ons gedeelte: ‘Wat is het licht van de zon heerlijk. Wat is het leven goed! Als je lang leeft, geniet dan van elke dag.’ Ja, juist tegen die donkere achtergrond wijst Prediker op het licht, op het leven dat goed is, om daarvan te genieten. Met volle teugen.
We zijn hier bijna aan het eind van het boekje Prediker, en dit is de laatste keer dat hij het over genieten heeft. Het is intussen wel de zevende keer! En zeven is in de Bijbel het getal van de volheid. Dus genieten is geen bijzaak. Integendeel, het krijgt de volle aandacht.

Prediker denkt daarbij ook nog eens speciaal ook aan jullie (vers 9): ‘Geniet van het leven zolang je nog jong bent! Wees gelukkig in je jeugd.’
‘Genieten? Tuurlijk, maar hoe dan?’
Prediker zegt: ‘Kijk goed om je heen.’ M.a.w.: zoek het niet te ver weg, in onbereikbare zaken. Eerder in z’n boekje heeft hij gezegd: ‘Je kunt beter tevreden zijn met wat je hebt, dan verlangen naar wat je nog niet hebt. Daar bereik je niets mee.’ (Prediker 6:9). Tevreden zijn met wat je hebt. Dat begint al met het licht. Het licht van de zon. Dat is toch heerlijk? Zeker als het geregend heeft, als het zo’n grijze dag is geweest, en daar is opeens de zon. Waardoor alles veel meer kleur krijgt. En de kleuren zijn ook juist nu in de herfst zo mooi. Nooit zijn de kleuren dieper en warmer. Zie je het? Het is er. Gratis. Zo dichtbij. En je mag er van genieten.

Ergens anders zegt Prediker: ‘Geniet van het brood dat je eet.’ Geniet… Ja, dat is iets anders dan je brood of Brinta naar binnen schrokken. Als een soort pitstop zeg maar. Gedachteloos. Maar dat is geen genieten. Nee, bedenk eens wat er nodig was voor dat brood: graankorrels, aarde, regen, zon, wind, de boer die oogstte, de meelfabriek, de bakker. En nu mag jij het je laten smaken: je dagelijks brood, met een heerlijke plak kaas erop, of sla, komkommer, humus, pesto, tomaat, of welk broodje gezond je er ook van bouwt, of als je van zoeter houdt: hagelslag, chocopasta, eigengemaakte jam. Mmm… Genieten, toch?

Kijk om je heen. Je vrienden. Met wie je lachen kunt, met wie je huilen kunt. Die er voor je zijn. Genieten, toch?
En er is nog zoveel meer dichtbij je: mooie kleren, goede muziek, sport waar je zoveel in kwijt kunt, een game die je in virtuele werelden brengt die je niet voor mogelijk had gehouden, een feest dat je je nog lang heugt, een film die je aan het denken zet, enz. enz. Genoeg om van te genieten. Juist als je jong bent. Vergeet het niet, want zo lang duurt je jeugd niet. Het is ook zo weer voorbij. Het zou toch zonde zijn, als je dan, nu dus, niet geniet?!

Prediker zou Prediker niet zijn als hij bij dat genieten ook een gelovige kanttekening zou plaatsen (vers 9): ‘En bedenk daarbij dat God je leven zal beoordelen.’
Ja hoor, denkt misschien iemand, daar gaan we weer. Weer dat opgeheven vingertje van de Bijbel, van het geloof:  pas er op met genieten. Want God ziet alles… Nou, dan krijgt dat genieten bij mij gelijk al een bijsmaak. Een bittere bijsmaak…
Wacht even, wordt dit hier bedoeld? God, die als het ware, met eerbied gezegd, door het sleutelgat van ons leven naar binnen loert om te kijken hoe we genieten? Of dat wel goed gaat? Of… zou hier bedoeld worden dat God ons zal beoordelen óf we wel genoten hebben? Of we wel de tijd genomen hebben om te genieten van dat vele goede dat Hij ons gegeven heeft, binnen handbereik: het licht van de zon, de prachtige kleuren van zijn schepping, de vriendschap, de liefde, dat heerlijke eten, dat onvergetelijke feest, dat prachtige boek, die mooie muziek, enz. enz.
Hebben we daar wel van genoten? Genieten we daar wel van? Of zijn we altijd bezig met dat, wat we zelf nog niet hebben, maar anderen wel? En als we het dan hebben, dan kijken we al weer verder, dan zijn we nog niet tevreden. Dan genieten we dus niet echt. Dan danken we God niet voor al het goede dat we wél hebben ontvangen om van te genieten. Dus als Prediker hier z’n gelovige kanttekening maakt, gaat het allereerst erover dat God ons daarop beoordeelt, dat Hij ons zal vragen: ‘Heb je nou genoten?’ En zo niet, dan is dat toch zonde, doodzonde?!

Tegelijk gaat het er óók om hóe we genoten hebben, hoe we nu genieten. Niet voor niets staat er in vers 9 een klein, maar wel heel belangrijk zinnetje: ‘Doe wat je hart zegt.’ Dat is iets anders dan ‘Doe wat je hart je ingeeft. Doe waar je zin in hebt.’ Nee, het gaat hier over die stem in je hart, de stem van je geweten, de stem van God ten diepste. De stem die je vertelt over wat goed genieten is, waar God blij van wordt. Je kunt namelijk ook verkeerd genieten: egocentrisch en egoïstisch: ‘Als ik maar aan mijn trekken kom.’ Maar is dat echt genieten? Is het genieten als het ten koste gaat van anderen, van de schepping, van jezelf ook?
Laat ik het concreet maken. Ik bedoel: ik houd wel van een goed glas wijn, of van een speciaal bier. Daar kan ik echt van genieten. Maar als ik me helemaal vol zou laten lopen met drank, dan is dat geen genieten meer. Dan weet ik niet namelijk meer wat ik doe. Dan heb ik mezelf niet meer onder controle. En het is ook slecht voor mijn bovenkamer, te vaak te veel drank kan daar echt dingen kapot maken, net als in de rest van mijn lijf. En dan heb ik het nog niet over verslaafd raken aan drank. Ik heb helaas te veel gezien, wat dat allemaal kapot kan maken, bij iemand die drinkt zelf, maar ook in zijn omgeving. Dan is het geen genieten meer, maar dan wordt het een duivel: de ‘drankduivel’ zeiden ze vroeger niet voor niets.
En games zijn leuk, maar als je er aan verslaafd raakt, zodat het ten koste gaat van school, van vriendschappen, van interesse in anderen, dan is dat ook geen genieten meer.
Iemand uit de denktank voor de Jongerendiensten had het over kleding. Natuurlijk is er prachtige kleding, maar denk eens verder na: ‘Waar is het van gemaakt? Gaat dat ten koste van het milieu, of van kinderarbeid, of misschien wel kinderslaven? Voor hen is het allesbehalve genieten!
Nee, luister daarom naar je hart, naar wat God ons juist aan goede richtingaanwijzers gegeven heeft in zijn geboden, in zijn Woord. Dan wordt genieten iets waar je Hem mee eert, waar Hij blij van wordt, en waar anderen ook in kunnen meedoen.

De uitsmijter van ons bijbelgedeelte is weer expliciet tot jongeren gericht: ‘Denk aan God die je gemaakt heeft. Denk aan Hem zolang je nog jong bent.’ Dat gaat dus over het genieten. Bedenk, besef telkens weer, dat je dit van God krijgt. Dat Hij je laat genieten. Dat Hij dat ook wíl. Dat Hij je daar dus op zal beoordelen.
Maar het gaat niet alleen over genieten. Het gaat over het héle leven, over alles. Dus ook over die momenten dat je moeilijk genieten kunt. Als je verdriet hebt, pijn en zorgen. Als je spijt hebt. Denk dan aan God. Deel het met Hem. Weet dat je bij Hem mag komen, met alles, zoals je bent.
‘Denk aan Hem.’ Betrek Hem in alles. Deel je leven met Hem. Juist als je jong bent. Dan heb je daar de energie voor. Het verstand. De tijd.
Maar dat vraagt wel een keuze. Want je kunt ook denken: Laat maar. Dat komt wel. Ik zag trouwens ooit ergens een foldertje, met als titel: ‘Zal zo de film van je leven zijn?’ Je zag eerst een plaatje van een baby’tje met daarbij de tekst: ‘te jong om aan God te denken.’ Vervolgens een foto van een kind dat speelt met daarbij: ‘te speels om aan God te denken.’ Een foto van een verliefd stelletje: ‘te gelukkig om aan God te denken.’ Een foto van een hardwerkende man: ‘te druk om aan God te denken.’ Een foto van iemand die ligt te slapen: ‘te moe om aan God te denken.’ Een foto van iemand met een bedenkelijk gezicht: ‘te veel zorgen om aan God te denken.’ Een foto van een bejaard iemand: ‘te oud om aan God te denken.’ Een foto van een begraafplaats: ‘te laat om aan God te denken.’
Een heftige folder dus. Bedoeld als spiegel: hoe is dat bij jou? Neem ik wel de tijd om aan God te denken?
Gelukkig is er de kerk. De kerkdienst. Maar ook de catechisatie. De club. Die willen je helpen om aan God te denken. Om zo te leven dat het goed is, dat het leven goed wordt, met Hem, en door Hem. Daar ontdek je dat al die manieren om te genieten voorproefjes zijn van die tijd, van die toekomst, dat al het donkere, het verdrietige, het moeilijke voorbij is. Dankzij Jezus Christus.

Weet je, dat voorproefje zag ik ook in die stralende blik van Elbert Smelt en Kinga Ban, ik hoorde het in dat liedje waar ik de preek mee begon. Omdat zij wisten dat dit leven hier, juist ook met z’n ziekte én dood, niet het laatste is. Daar eindigden ze hun liedje ook mee:

Geniet van je dagen
Verlies je in de tijd
Je wordt steeds gedragen
Tot in alle eeuwigheid

Ja, en dan zal het nog eens genieten zijn en blijven! Amen

combo zingt en speelt     Oceans 

collectemoment

dankgebed en voorbeden

combo zingt en speelt     De blessing   

zegen