orgelspel

welkom en mededelingen

zingen           Psalm 24:1 

stil gebed

votum en groet

openingstekst ‘HEER, houd u niet ver van mij, mijn sterkte, snel mij te hulp. Bevrijd mijn ziel van het zwaard, mijn leven uit de greep van die honden. Red mij uit de muil van de leeuw, behoed mij voor de hoorns van de wilde stier. U geeft mij antwoord.’ (Psalm 22:20-22)

zingen           Gezang 172:1,4

lezing van het gebod Uit Efeze 4

gebed om de verlichting met de Heilige Geest

kindermoment 

Weet je: voor het kindermoment bedenk ik meestal zelf het verhaal. Ik neem bijvoorbeeld iets mee, en vertel daar iets over, we praten daar met elkaar over.  Maar dit keer ging het anders. Een ouder iemand uit de kerk zei: ‘Dominee, ik heb een idee voor het kindermoment.’
Kijk, daar houd ik van: als mensen meedenken. En ik heb al vaker gemerkt dat bij het kindermoment ook de grote mensen heel goed opletten. Dat zij er ook echt iets aan hebben. Eigenlijk zou ik dus iedereen hier naar voren moeten roepen. Maar dat wordt een beetje krap…

Goed, die mevrouw zei dus: ‘Dominee, ik heb een idee. Uit mijn eigen kindertijd. Daar kende ik deze plaat. En volgens mij is dat juist ook nu heel belangrijk.’
Kijk, ik heb ‘m meegenomen.

Wie zou dit zijn? Jezus. Met verschillende kinderen bij Hem. En wat doet Jezus met die kinderen? Hij heeft zijn armen om hen heengeslagen. Ze mogen bij Hem komen. Hij houdt van hen. Hij heeft hen heel veel te vertellen. En zij luisteren. Ze voelen zich helemaal veilig bij Hem. Dat zie je. Zijn al die kinderen hetzelfde? Nee, ze hebben verschillende kleuren. Ze komen ongetwijfeld uit verschillende landen. En allemaal zijn ze welkom bij Hem.

Nou, zei die vrouw. Dat is nu toch ook zo? Ieder kind, welk kleurtje dat nu ook heeft, waar het ook vandaan komt, is welkom bij Jezus. Dus ook kinderen uit Oekraïne én uit Rusland. Kinderen uit Israël en Palestijnse kinderen. Zwarte kinderen, witte kinderen. Rustige kinderen, drukke kinderen. Aardige kinderen, kinderen die soms niet zo aardig doen. Jij, maar ook de anderen. Allemaal en iedereen zijn ze welkom bij Jezus. Ja, toch?

En als je dat weet, dan kijk je toch ook niet op een ander neer? Dan gunnen we elkaar toch ook een plaatsje, dicht bij Jezus? Dan duwen we toch niemand weg? Dan proberen we het toch altijd weer goed te maken, als het wel eens mis gaat?
Kijk maar eens naar Jezus. En als je met zijn ogen kijkt, dan kijk je anders.

We gaan nu een lied zingen. Weet je: ook met dat lied kwam diezelfde vrouw. Het is echt een kinderlied van vroeger: ‘Kinderen van één Vader, reikt elkaar de hand.’ Dat gaan we nu zingen. En ik wil de grote mensen die het al kennen vragen het extra goed en luid te zingen. Dan gaat de rest wel mee…

zingen                       Kinderen van één Vader, reikt elkaar de hand

schriftlezing            Openbaring 13

zingen                       Psalm 35:5,8

verkondiging

Gemeente van Jezus Christus,

Wie in Rome is geweest, zal zich ongetwijfeld vergaapt hebben aan de talloze herinneringen aan de Romeinse cultuur, aan de overblijfselen van dat immense Romeinse Rijk. Daar, in wat ooit de hoofdstad van dat rijk was, zijn is nog genoeg restanten te vinden: het imposante Colosseum, het uitgestrekte Forum Romanum, het Capitolijnse Museum (met z’n schitterende collectie Romeinse kunst), enz. enz.
Ja, de Romeinse bouwkunst was ongekend. Het wegennet dat ze aanlegden een grote vooruitgang. De handel bloeide. En er was stabiliteit en vrede binnen de grenzen: de zogenaamde Pax Romana.

Maar er is ook een andere kant. Die vrede was namelijk wel tot stand gekomen door veel oorlogen en geweld. Wie recent de serie ‘Het verhaal van Nederland’ heeft gezien, weet dat de Romeinen ook in ons kikkerlandje daarbij nietsontziend en wreed waren. Bovendien werd hun maatschappij ook nog eens in stand gehouden door een enorm potentieel aan slaven. Volgens Okke Jager zelfs 95%. Hoe dan ook: een kleine minderheid maar plukte dus de vruchten van die Pax Romana en de welvaart.

Johannes kijkt er nog verder doorheen, door die buitenkant van het Romeinse Rijk en diens cultuur. Johannes is dan ook een profeet, een ziener. Een profeet doorziet de dingen, de tijdgeest, de mensen. Daarom zijn profeten ook onmisbaar. Via visioenen wordt Johannes, van hogerhand, getoond en beduid wat dat Romeinse Rijk is: beestachtig.
Het wordt namelijk getekend aan de hand van twee beesten, en wat voor! Het ene is nog monsterlijker en gruwelijker dan het andere.
Ze hebben dan ook alles te maken met de Draak, alias de duivel, die we in het vorige hoofdstuk al tegenkwamen: de grote tegenstander van God en Christus, en van iedereen die Jezus Christus volgt.

Die draak staat op het strand. En uit de zee komt dan het eerste beest omhoog. De zee is in de Bijbel symbool voor het antigoddelijke, voor de chaos en het kwaad. Dit belooft dus weinig goeds..
‘Maar waarom zou dat kwaadaardige en veelkoppige beest slaan op het Romeinse Rijk? Is dat geen inlegkunde?’
Nou, een paar hoofdstukken verder vind je de sleutel voor deze uitleg. Daar wordt namelijk over dat beest gezegd: ‘De zeven koppen zijn zeven heuvels.’
Van Rome is algemeen bekend dat het op zeven heuvels is gebouwd. Dus…
Maar Johannes kan er niet open over schrijven, zeker niet als Rome hier zo wordt afgeschilderd: als een handlanger van de draak, oftewel de Boze. Johannes was namelijk wel een gevangene van de Romeinen. Hij was door hen verbannen naar het eilandje Patmos. En degenen aan wie hij schreef hadden ook te maken met een keiharde vervolging door diezelfde Romeinen. Vandaar dat hij het op deze cryptische wijze duidt, in beeldtaal. Noem het codetaal. Zijn lezers begrepen het wel, maar voor de Romeinen zelf was het niet helder.

Het eerste beest dat verschijnt, is een soort combimonster (vers 2): hij lijkt op een panter, met poten als een beer en een bek als een leeuw. Die dieren vinden we ook terug in Daniël 7. Maar hier dus in één dier. Bij Daniël slaan die afzonderlijke dieren op opeenvolgende koninkrijken. Maar hier komt het allemaal bij elkaar. Alsof het Romeinse Rijk de culminatie is van al die andere rijken. Dat blijkt ook wel uit hoe het eruitziet. Met z’n tien horens en zeven koppen. Die zeven koppen slaan trouwens niet alleen op de zeven heuvels, maar ook op de zeven opeenvolgende keizers die er zijn geweest tot de tijd van Johannes, waarvan de huidige keizer Domitianus nummer zeven is. Maar na de dood van nummer vier, keizer Nero, waren er drie personen geweest die een korte greep naar de macht hadden gedaan. Vandaar dus die tien horens.

Eén van die koppen had een dodelijke wond opgelopen. Maar die was toch genezen. Dat slaat op het gerucht toentertijd over Nero. Deze had zichzelf van het leven beroofd, maar het verhaal ging dat hij niet dood was, of dat hij toch weer tot leven was gekomen en terug zou keren. Dat is hier terug te zien in die ene dodelijk gewonde kop, die toch geneest.
‘Als geslacht’ wordt er ook nog gezegd. Dat doet denken aan het Lam, oftewel Jezus Christus. Hij die in de hemel troont, ‘staande als geslacht’, vermeldt dat troonvisioen. Dat duivelse beest imiteert dat dus hier. Zei Luther niet dat de duivel ‘de aap van God is’. De na-aper. Dat zie je hier ook. Ook wordt er tien keer gezegd van het Beest dat het iets maakt, net als dat van God gezegd wordt in Genesis 1. Alleen God schept werkelijk, uit het niets. De Here God is hoogst origineel en uiterst creatief. Bij Hem is het goed, zeer goed. Het Beest imiteert alleen, en dan ook nog eens in slechte zin. Het is een slechte parodie van de Allerhoogste.
Daarbij braakt het allerlei godslasteringen uit. Wederom codetaal voor de titels voor de Romeinse keizers toen: ‘Kurios’, oftewel ‘Heer’, of ‘Sotèr’, oftewel ‘Redder’. Nero liet ‘Heiland der Wereld’ op een munt zetten, met daarbij zichzelf gehuld in een godenmantel. En dat voor een mensenkind. ‘Blasfemie’, godslastering! dus volgens het visioen.
Z’n slechtheid zie je zeker ook in de strijd die het Beest aanbindt tegen de gelovigen. Hij heeft een gruwelijke hekel aan die christenen. Hij overwint hen zelfs.
De eerste lezers van Openbaring ervaarden het. Maar het zal nog erger worden, zegt dit visioen.

Dat andere beest, dat niet uit de zee opkomt, maar uit de aarde, ziet er minder gruwelijk uit dan het eerste. Het ziet er zelfs uit als een lam. Weer die imitatie. Maar als het begint te spreken is het duidelijk: dit is een handlanger van de draak, van de boze. Ja, de draak met twee beesten: het is een demonische drie-eenheid.
Het eerste beest had indruk gemaakt met z’n daden, maar dit beest maakt vooral indruk met z’n woorden. Het is de PR-chef van het eerste beest, diens minister van propaganda zeg maar. Het is erop uit dat alles en iedereen onder de indruk raakt van dat eerste beest en dat gaat aanbidden, zich daaraan gewonnen geeft. Hij zet daarvoor ook een beeld in, dat hij zelfs levend maakt. De mensen zijn er diep onder de indruk en gaan massaal voor de bijl. Zeker als ook duidelijk wordt dat als je dat niet doet, je buitengesloten wordt, van het economische verkeer, en uiteindelijk van het leven zelf. Want wie niet voor dat beest buigt, wordt gedood. Zo ligt het.

Weer is dit codetaal voor wat er toen in dat Romeinse Rijk speelde. Er was een wijdverbreide keizercultus. De keizer van Rome werd als god vereerd. Overal verrezen tempels. En als je daarin niet meedeed, lag je eruit. Dan kon je zelfs gevangengenomen worden en voor de leeuwen gegooid. De christenen toen, de eerste lezers van Openbaring, wisten er alles van. Ja, juist in klein-Azië, waar die zeven gemeenten lagen, waar Openbaring allereerst voor geschreven is, juist daar was die keizercultus heel populair. Het eerste beest staat dus voor de Romeinse staat, het tweede voor de Romeinse staatsgodsdienst. Ze hebben een monsterverbond gesloten.

De dienst aan dat beest gaat ook gepaard met een merkteken: op het voorhoofd of de rechterhand. Het is een herkenningsteken. Als je dat niet hebt, als je dus niet je aan dat beest hebt gecommitteerd, dan kun je niets kopen of verkopen. Dan lig je er dus uit.
Nog niet zo lang geleden hadden we de Coronapas. De vergelijking met dat teken van het beest werd toen gemaakt. Jaren geleden gebeurde hetzelfde met de pincode. Want als je die niet hebt, dan val je erbuiten, buiten het betalingsverkeer, buiten allerlei activiteiten. En als je er wel aan meedoet, dan geef je je over aan het beest, aan de Draak, de duivel dus ten diepste. Aldus verschillende christenen, die het zelfs koppelden aan The Great Reset.
Nu die Coronapas weer is afgeschaft, hoor ik er veel minder over. Net als dat bij de pincode al eerder gebeurde. Bijna iedereen heeft die laatste ook, gelovig of niet gelovig.
De Bijbel roept ons niet alleen op om waakzaam te zijn, maar ook nuchter. En al deze speculaties en denken in complotten getuigen niet echt van nuchterheid. Integendeel.

Dat geldt ook voor dat andere hot item uit ons tekstgedeelte: het getal 666, oftewel het getal van het beest. Toen jaren terug er een nieuwe Opwekkingsbundel verscheen (dat gebeurt trouwens ieder jaar) sloeg men nummer 666 over. Want dat is het getal van de duivel. Er is dus geen Opwekking 666.
Ook dit getuigt niet van nuchterheid. Want 666 is niet anders dan een codecijfer, dat de eerste lezers van Openbaring wel begrepen. Voor de decodering, dus de  betekenis, moet je de getalswaarde van de letters gebruiken. Die van Nero is precies 666. Of zoals het in vers 18 staat: ‘het getal van een mens.’ Nero, hoe hij als god werd vereerd, als afgod dus, hij was en bleef een mens.
Zes is het getal van de mens. Het is een hoog getal, het hoogste op de dobbelsteen, – ik gooi graag zessen bij Ganzenbord – maar het is geen zeven. Dat is het getal van de volheid, zeven is het getal van God. Zes haalt dat niet. Kijk, de mens is een bijzonder wezen. ‘Bijna goddelijk gemaakt’, zegt Psalm 8. Maar niet volmaakt. En drie keer een zes wil dus zeggen: de mens die zichzelf verheft, die zijn grenzen te buiten gaat. En dan kan de mens een beest worden.
Kijk maar wat er in Oekraïne allemaal gebeurt. Beestachtig. Een ruzie op een terras die uitloopt op een dodelijke steekpartij. Ach, wat kan er allemaal niet op de bodem van ons hart gisten, wat kunnen er voor gedachten in ons naar boven komen, wat kunnen we elkaar niet zeggen, aandoen, en onszelf niet te vergeten? The Beast in Me, zong Johnny Cash niet voor niets.

En tegelijk kan dat Beest dus ook nog grotesker worden. Zelfs beeld zijn voor een heel rijk, zoals het Romeinse. De staat kan dus duivelse trekken krijgen, zeker als ze gepaard gaat met zo’n religie als de keizercultus.
Dat is later vaker gebeurd. De staat en de staatsgodsdienst die een monsterverbond aangingen, wat ten koste ging van zovelen. De Islam die als een razende opkwam en het hele Midden-Oosten veroverde, waarbij er weinig verdraagzaamheid was. Integendeel. Of het rijk van de Spanjaarden later, van koning Filips II, waarbij het rooms-katholicisme de staatsgodsdienst was. Alles wat daarmee niet strookte, werd door een wrede Inquisitie bestreden. Menig gelovige die de Reformatie was toegedaan kwam op de brandstapel terecht. En in de vorige eeuw Hitler en Stalin, twee dictators, ideologisch verschillend, met respectievelijk het nationaalsocialisme en het communisme, maar bij beiden was dat Beest zichtbaar. En telkens weer zie je die trekken terug, tot op de dag van vandaag. Hoe de leider van de Russisch-Orthodoxe kerk zijn zegen geeft aan het nietsontziende oorlogsgeweld van Poetin. Verschrikkelijk. Als de kerk niet meer profetisch spreekt.
Ook elders zie je zulke rigide regimes. Kritiek wordt dan niet getolereerd. De waarheid wordt geweld aangedaan. Propaganda in plaats van eerlijk vertellen wat er aan de hand is. Leugens in plaats van de waarheid. Mensen die worden buitengesloten, opgesloten of nog erger. En voor christenen is vaak ook geen plaats. Dat is niet vreemd, want die kennen een andere Heer, en willen geen ander volgen. Het komt hen duur te staan. Vraag dat maar aan medebroeders en -zusters in Noord-Korea, in China en in strenge moslimlanden.

En godzijdank leven wij in een democratie. Onze overheid verbiedt ons niet om samen te komen, om ons geloof te belijden en te beleven. Wij worden nergens van uitgesloten. Mensen die dat beweren, die het in de Coronatijd over een dictatuur hier hebben, moeten eens wat verder deze wereld inkijken.
Maar tegelijk leert dit visioen ons wel waakzaam te zijn. Ook in ons werelddeel is het eerder gebeurd dat bij onvrede en crises er een sterke man opstond, waar velen achterna liepen. Dat kan altijd weer gebeuren. Want de mens is een beïnvloedbaar wezen. We leren ook niet veel van de geschiedenis.
Ook hier kan het gebeuren dat zo’n sterke man of vrouw van alles belooft en dat mensen er zich door laten paaien, er achteraan lopen. Wat dan ten koste gaat van vrijheid en gelijkheid. En als je daar dan niet in mee wil, juist vanwege je geloof, kun je tegenstand ervaren, discriminatie, verdrukking of nog erger. Dat beest is namelijk allesbehalve morsdood.

Bovendien laat juist dat tweede Beest zien dat het ook heel listig kan zijn. Er zijn allerlei machten die ons kunnen inpalmen, die als een afgod de plaats van God innemen. De economie is zo’n macht. Een sterke en invloedrijke macht. De welvaart die al zovelen heeft losgeweekt van God en het geloof in Hem. Of de zgn. Big Tech, de invloed van de digitale wereld, van de algoritmes, van de sociale media.
In ons tekstgedeelte heeft dat beest een beeld. Wat dacht u van de invloed van het beeldscherm?! Het scherm van onze computer, tv, laptop, tablet en smartphone. Dat kan ons zo gaan beheersen, dat er steeds minder tijd en aandacht overblijft voor de omgang met God. Waardoor allerlei invloeden ons denken binnensijpelen, die haaks staan op het geloof, waardoor dat verwatert, en uiteindelijk verdampt.
Het rapport van het Sociaal Planbureau dat recent uitkwam, liet zien dat meer dan de helft van onze bevolking atheïst of agnost is. Dat percentage is nog nooit zo hoog geweest. De ontkerkelijking gaat nog steeds door. En ik denk dat we dit allemaal ook merken in onze eigen gezinnen, in onze families, in onze buurt, en ook in onze kerk.
Het kan mij aangrijpen als ik merk dat mensen weinig tot niets meer met God hebben, de kerk, oftewel het lichaam van Christus, niet meer nodig hebben, en zo verder leven. Dat heeft niet alleen consequenties voor hen zelf, maar ook voor hun kinderen en de volgende generaties. Reken maar dat dat Beest, die Antichrist dan z’n zin heeft. En die tijdgeest ademen we allemaal in, gemeente.

‘Ik word maar somber van zo’n preek, en bang niet te vergeten. Wat hangt ons niet allemaal boven het hoofd??’
Openbaring wil ons in ieder geval de ernst van de zaak op het hart drukken. Het is zwart-wit, of voor Christus, of tegen Hem. Grijs is het niet. En daarom komt het erop aan om te kiezen. Of zoals het in vers 10 staat: ‘Hier komt het aan: op de standvastigheid en de trouw.’ Je mag ook vertalen: ‘Op de volharding en het geloof.’
Ja, gemeente, er wordt echts iets van ons gevraagd. Iets? Het is alles of niets. Want dat zit toch in dat woord ‘volharding.’ Of zoals het in de oorspronkelijke taal letterlijk is: ‘eronder blijven.’ Zoals de pijlers onder een brug. Eronder blijven, onder Gods beloften en zijn geboden, anders stort de zaak in. Trouw blijven dus, blijven geloven. Anders gaan we voor gaas, daar is dat beest echt te machtig en te listig voor.

Maar goddank staan we er niet alleen voor. Christus is er, het ware Lam dat geslacht is. ‘Vanaf het begin der wereld’, wordt er zelfs gezegd. Dus vanaf het begin was duidelijk dat Christus zich niet afzijdig zou houden van de strijd, van het lijden, van de tegenstand, van al dat geweld van de Draak en z’n twee beesten. Nee, Christus is daarin afgedaald. En ook vanuit de hemel leeft Hij mee, lijdt en strijdt Hij mee. Tot aan het eind der tijden zal Hij in doodsnood zijn, zegt Pascal. Juist in al dat leed en die strijd. Daarin zijn we niet alleen. Hij is erbij! Dus houd stand. Houd vol. Blijf in zijn spoor. Dan kan die Draak met z’n handlangers jou niet winnen. In Christus zijn we zelfs meer dan overwinnaars.
In dat geloof en in die hoop kunnen we volhouden. In zijn stijl. Ja, dat is een hele andere stijl dan die van het Beest. Zijn stijl is gebaseerd op macht, op geweld, op bedrog, op duisternis. Dat laat je met lege handen achter. Maar de weg van Jezus is die van liefhebben, van het kwade door het goede overwinnen. Zullen we daar dan ook om bidden, met een gebed van Jaap Zijlstra?

gebed 

Vader,
wij willen in het voetspoor
van Jezus gaan,
maar wij weten
waar die voetstappen zijn uitgekomen …

Zullen wij de moed hebben
spot te ondergaan,
een kruis te dragen …

In de Kerstnacht
zegt uw lichtengel:
vreest niet!

En ook op de Paasmorgen
klinkt helder zijn boodschap:
vreest niet!

Geef ons de kracht, Heer,
de weg van Jezus te gaan,
ons in te zetten
voor het koninkrijk van zijn liefde,
moedig en blijmoedig,
vastberaden en vredelievend,
tot glorie van U, onze Schepper,
en tot geluk van mensen.

Amen 

zingen           Gezang 459:1,6,7,8

paasproject van kindernevendienst

gedenken van overleden gemeentelid

dankgebed en voorbeden   

collectemoment      

slotlied          Psalm 68:7

zegen

orgelspel