welkom en mededelingen 

zingen           Psalm 93:1,4 ‘De Heer is koning, Hij regeert altijd’

stil gebed

votum en groet 

openingstekst     ‘Zoek eerst het Koninkrijk van God en zijn gerechtigheid, dan zullen al die andere dingen je erbij gegeven worden.’ (Matteüs 6:33) 

zingen (met combo)         Hemelhoog 88 ‘Zoek eerst het koninkrijk van God’

lezing gebod

zingen           Lied 316:4 ‘Het woord van liefde, vrede en recht’

gebed om verlichting met de Heilige Geest

kindermoment

Als jullie allemaal eens mooi op een rijtje gaan zitten, ga ik iets doen. Nee, ik ben niet als goochelaar Jan… Dat was gaaf hè. Nee, ik heb hier een kroon bij me. En ik ga eens kijken hoe die bij jullie staat.

Prachtig. Het liefst had ik een gouden kroon op jullie hoofd gedrukt. Wie heeft er een gouden kroon? De koning. En hoe noem je de kinderen van een koning en van een koningin? Prinsen en prinsessen.
Daarover gesproken…. Wie weet wat er voor bijzondere dag is a.s. dinsdag? De derde dinsdag van september is dat… Prinsjesdag inderdaad. Waarom heet dat eigenlijk zo? Prinsjesdag? Prinsjesdag was oorspronkelijk de naam voor de verjaardag van Stadhouder Prins Willem V (1748-1806) op 8 maart. Later werd de naam Prinsjesdag gebruikt voor een feest voor iemand van ons koninklijk huis. Nou, dat is die derde dinsdag van september zeker. Want wat doen koning Willem Alexander en koningin Maxima dan? Ze rijden in een prachtige glazen koets van het paleis naar het Binnenhof. En daar leest de koning de troonrede voor. De prinsessen zijn er ook bij.

Weet je, eigenlijk is het vandaag ook Prinsjesdag. Voor jullie. Voor mij. Wij zijn eigenlijk allemaal prinsessen en prinsessen. Want Wie is de grootste Koning, de Koning van alle koningen, de Heer van alle heren? God. En als wij zijn kinderen zijn, dus kinderen van de Koning, dan zijn we prinsen en prinsessen. Hoe mooi is dat!
Denk dus nooit dat je weinig voorstelt. Nee, je bent een prins, een prinses van de allerhoogste Koning. Je hoort bij Zijn Koninkrijk. Bij het Koninkrijk van God. Daar gaan we het komende seizoen het over hebben. Ook vast bij de kindernevendienst. Een goede tijd daar en tot straks.

schriftlezing                        Marcus 1:1-15

zingen           Psalm 99:1,3 ‘God is koning, Hij sticht zijn heerschappij’

tekstlezing   Nadat Johannes gevangengenomen was, ging Jezus naar Galilea, waar Hij Gods goede nieuws verkondigde. Dit was wat Hij zei: ‘De tijd is aangebroken, het koninkrijk van God is nabij: kom tot inkeer en geloof dit goede nieuws.’ (Markus 1:14,15)

verkondiging          Thema: ‘Als nieuw – de startdienst van Jezus’

Gemeente van Jezus Christus,

De hoeveelste startdienst is dit van u? En van jou? Of ben je de tel kwijtgeraakt?
Ik weet dat het in ieder geval de 28^e startdienst is waarin ik zelf voorga. Inclusief de eerste, in Hazerswoude, toen de gemeente vacant was, en ik als pastoraal werker de startdienst mocht doen.

Vanmorgen gaat het in ons tekstgedeelte over Jezus’ ‘startdienst’. Hij begint daar namelijk met zijn dienst als Messias. Hij is daarvoor door God zelf in het ambt bevestigd zeg maar, toen Hij gedoopt werd in de Jordaan. Toen daalde de Heilige Geest op Hem neer, als Gods eigen handoplegging, en daarbij klonk uit de hemel: ‘Jij bent mijn geliefde Zoon, in Jou vind ik vreugde.’ Vervolgens was Jezus, nog met natte haren, door diezelfde Geest, de woestijn in gedreven. Daar wachtte Hem de grote Tegenstander, de duivel, die Jezus van zijn Messiaanse weg probeerde af te krijgen. Maar goddank was Jezus voor deze verzoeking niet bezweken en nu kan Hij echt beginnen.

Dat doet Hij in Galilea, waar Hij Gods goede nieuws verkondigt. Of zoals het er letterlijk staat: ‘het Evangelie van God’. Nu klinkt ons dat misschien heel bekend in de oren, maar dan moet je even bedenken hoe dat klonk voor die eerste lezers van het Markusevangelie. Dat waren namelijk onderdanen van het Romeinse Rijk. En daar had dat woord ‘Evangelie’ – ‘Euaggélion’ in het Grieks – in eerste instantie een hele andere klank. Dat woord kenden zij namelijk als aanduiding voor boodschappen die herauten namens de keizer omriepen. De aankondiging bijvoorbeeld dat er een nieuwe keizer werd gekroond. Die aankondiging werd ‘evangelie’ genoemd: ‘goed nieuws’. Net als belangrijke overwinningen die behaald waren of belastingmaatregelen. Ook die beiden werden door die keizerlijke herauten als ‘evangelie’ omgeroepen.
Maar nu heeft Jezus het over het Evangelie van God, en over een heel ander rijk dan dat van de keizer in Rome. Het zal die eerste lezers van het Markusevangelie de oren hebben doen spitsen, net als de mensen daar in Galilea die dit uit Jezus’ mond hoorden.

Wij leven in een hele andere tijd. Maar ook nu klinken er zoveel boodschappen om ons heen. Afgelopen vrijdag nog, toen er een regeerprogramma werd gepresenteerd in Nieuwspoort. Was dit ook goed nieuws? In lijn met dat wat Jezus brengt? Maar er klinken vandaag de dag nog vele boodschappen meer. Er wordt wat af getwitterd, gepost en gereaguurd. Waarbij inhoud en stijl inderdaad helaas maar al te vaak heel zuur, bot en kwetsend zijn.
Influencers presenteren zich op Youtube voor hun vele volgers en ze proberen hen  van alles aan te smeren. Ze houden je een ideaalbeeld voor, qua uiterlijk, qua spullen die je zeker moet hebben volgens hen, qua geld verdienen, qua hoe je denken moet. En ook hier de vraag: is dit in lijn met dat Evangelie, met dat goede nieuws van God, dat Jezus brengt?

Wat is dan zijn goede nieuws? Wat is het thema, zeg maar, van Jezus’ startdienst?
In onze tekst staat het klip en klaar, en eigenlijk is het de samenvatting van heel Jezus’ dienst, van zijn verkondiging, van zijn Messiasschap, van zijn missie, namelijk dit: ‘De tijd is aangebroken, het koninkrijk van God is nabij: kom tot inkeer en geloof dit goede nieuws.’

Laten we er stap voor stap langslopen, of beter: doorheen gaan. Jezus begint met ‘de tijd is aangebroken.’ In het Grieks staat voor ‘tijd’ het woord ‘kairos’. Dat is een bijzonder woord voor tijd. Het normale woord is ‘chronos’. Zo heette ook de Griekse god van de tijd: Chronos. Chronos is de tijd die verstrijkt: de seconden die wegtikken, de minuten, de uren, de dagen, maanden, jaren. Tot die zandloper leeg is. ‘Chronos’ is de tijd die je meet met een chronometer, de tijd die je ziet staan op je horloge of telefoon. Maar ‘kairos’ is de beslissende tijd, het door God aangewezen tijdstip. De Naardense Bijbel vertaalt onze tekst dan ook prachtig met: ‘Het momentum is vervuld.’ Ja, dat woord kennen wij ook. Het momentum is het beslissende moment, waarop gebeurt wat gebeuren moet. Nou, dat momentum, hét momentum, is nu aangebroken, zegt Jezus.
Waarom? ‘Omdat het Koninkrijk van God nabij is.’ Het ‘Koninkrijk van God’… ook weer van die woorden die vaak in de kerk vallen. We gaan het er zelfs een heel seizoen over hebben. Nou, dan hoef ik in deze startdienst natuurlijk niet alles uit de doeken te doen, toch? Dan loopt het met chronos wel erg uit de hand, denk ik…
Zonder dollen: bij dat Koninkrijk van God moet je niet zozeer aan een gebied denken, zoals dat bij het Koninkrijk der Nederlanden zo is: Nederland hier en een deel van de Antillen overzee. Nee, het gaat hier om de koningsheerschappij van God. Dus waar Hij Heer en Koning is, waar Hij het voor het zeggen heeft.
Dat koningschap van God komt hier bij Jezus niet uit de lucht vallen. Het Oude Testament rept er ook al over. In de Thora, bij de Profeten en niet te vergeten in de Psalmen. We zongen deze dienst twee van die koningspsalmen, waarin het Koningschap van God bejubeld wordt:

De Heer is koning, Hij regeert altijd,
omgord met macht, bekleed met majesteit

en

God is koning, Hij sticht zijn heerschappij.
Volken hoor zijn stem. Buig u, beef voor Hem

Heerlijke Psalmen zijn het. Met meeslepende melodieën. Met een aanstekelijke tekst. En toch doet niet iedereen hierin mee. Toch erkent niet iedereen dat koningschap van God. Toch krijgt Hij het niet bij iedereen voor het zeggen. Er zijn antikrachten en -machten. Er is verzet en vijandschap tegen Gods heerschappij. Er is onwil en egocentrisme. En je denkt wel eens: dat Koninkrijk van God, wordt dat nog wat?
En toch, het momentum is daar, zegt Jezus. Het Koninkrijk van God is nabij. Of zoals de Bijbel in Gewone Taal het zo mooi heeft vertaald: ‘Gods nieuwe wereld.’ Ik vind dat zo’n mooie typering van Gods Koninkrijk. Het is Gods nieuwe wereld. Want het is deze wereld op z’n kop. ‘Als nieuw’. Het oude, het oude liedje van ‘ikke, ikke, ikke’, dat gaat op z’n kop. Het wordt: ‘U, U, U.’ En: ‘jij, jullie.’ Het oude van die schurende schuld, die diepe schaamte, er niet bij horen; dat oude verdwijnt in Gods nieuwe wereld, in zijn Koninkrijk, waar Hij het voor het zeggen krijgt. En dat is ‘nabij’, zegt Jezus. Het is dus toegankelijk. Je kunt er deel aan krijgen. Hoe?

Jezus heeft de sleutel: ‘Kom tot inkeer en geloof dit goede nieuws.’ ‘Kom tot inkeer’, of zoals het in oudere bijbelvertalingen staat: ‘Bekeer je’. Ook bekering is een kernwoord. Vaak wordt het uitgelegd als ‘je omkeren’. Je omkeren op de verkeerde weg die je ingeslagen was.’ En dat klopt hoor, maar het woord dat hier gebruikt wordt is ‘metanoia’. En dat betekent letterlijk: ‘anders gaan denken, tot andere gedachten komen.’ Ik vind dat mooi. En eigenlijk ook heel modern, gemeente. Want de psychologie heeft ons geleerd hoe belangrijk het is welke gedachten je hebt. Hoe je over jezelf denkt, over anderen, over deze wereld, over de toekomst: die gedachten bepalen je leven, je welbevinden.
Maar er komen zoveel gedachten, zoveel boodschappen, op je af, die je denken, en daardoor je hele leven, willen bepalen, willen beïnvloeden. De boodschap van steeds meer, steeds groter, steeds hoger. Dat oude liedje van ‘ikke, ikke, ikke’. De populaire gedachte van ‘je leeft maar één keer, dus haal eruit wat erin zit.’ Het moeilijk te weerstane idee van ‘wat heeft het eigenlijk allemaal voor zin? Het klimaat gaat naar de knoppen. Deze wereld gaat naar de Filistijnen. De dreiging van een allesvernietigende oorlog komt dichterbij. We dansen op de vulkaan.’
Maar Jezus zegt: ‘Kom tot inkeer. Kom op andere gedachten.’ Laat die gedachte dat alles zinloos is los. Staar je niet blind op wat je ziet en hoort. Richt je vizier op Gods nieuwe wereld. En kom van je eigen troon af. De troon van je eigen gelijk. Zoals Rikkert Zuiderveld eerlijk en ontdekkend dichtte:

Koning

Ik hoef geen koning. Laat mij eigenmachtig
regeren in mijn stenen koninkrijk,
gezeten op mijn troon van groot gelijk.
Totdat Hij komt, die zwijgend en aandachtig

mijn voeten wast. Dan kijkt Hij naar mij op.
Ik breek en huil de ogen uit mijn kop.

Ja, dat hoort ook bij die inkeer, die de toegang is tot het Koninkrijk van God: berouw hebben, eerlijk belijden wat je niet goed hebt gedacht, hebt gezegd, hebt gedaan. En weet je wat zo mooi is? Dat je bij die Koning, bij Jezus, weer opnieuw mag beginnen. Als nieuw…
Dit goede nieuws (!) mag je geloven, zegt Jezus. Nee, Hij zegt het sterker: ‘Geloof dit goede nieuws.’ Het staat in de gebiedende wijs. Maar Hij mag het gebieden, want Hij is de Koning zelf.
En geloven betekent hier vertrouwen dat in Jezus God gekomen is, en dat zijn liefde het wint, dat bij Hem de wereld op z’n kop gaat: als nieuw wordt. Van Hem leer je een nieuwe gezindheid, een andere manier van denken. Want als je Jezus volgt, hoef je niet meer zo nodig de eerste te zijn, de grootste, de rijkste. Dat alles valt in Gods Koninkrijk, in zijn nieuwe wereld, van z’n voetstuk. Bij Jezus telt juist het kleine mee, het onaanzienlijke, het beperkte.

Juist in de gemeente, in de kring van mensen om Jezus heen, want dat is de kerk ten diepste, mogen we dat ontdekken en leren. Zoals ik ergens las: ‘Het Koninkrijk van God is expliciet zichtbaar in de kerk, in de gemeenschap die wij zelf zijn, en die brood en wijn deelt. We hopen niet alleen op Gods Koninkrijk, we bidden er niet alleen om, we maken er ook zelf al deel van uit.’ Of zoals een lied zingt, en laten we het zingen, voor vandaag, maar ook voor het komende seizoen:

Kom, vestig uw gezag
Wees Koning in ons hart
Herstel uw beeld in ons
Onthul uw doel met ons
Ontsteek de vlam van hoop opnieuw
Een laaiend vuur in onze ziel
Stort uw Geest uit, laat uw kracht weer zien

Wij zijn uw kerk
Heer, maak ons sterk in U

Amen

zingen (met combo)        Hemelhoog 669 ‘Bouw uw koninkrijk op aard’

dankgebed en voorbeden

zingen (met combo)         Als gezongen Onze Vader: lied 1006 ‘Onze Vader in de hemel’

collectemoment

zingen           Lied 939 ‘Op U alleen, mijn licht, mijn kracht’

zegen